Blauwalg in een aquarium kan schrikken zijn voor een beginner, maar met de juiste technieken is het gelukkig eenvoudig te bestrijden.
Onder het motto voorkomen is beter dan genezen leg ik je uit hoe je precies te werk gaan om blauwalg uit je aquarium te verwijderen en hoe je het in de toekomst kunt voorkomen.
Wat is Blauwalg?
Blauwalg is een cyanobacterie en is eigenlijk geen alg. De cyanobacterie is blauw-groen van kleur en maakt, net zoals planten, door middel van fotosynthese zijn eigen voedingsstoffen aan. Deze bacteriën komen onder andere voor in vijvers en aquariums.
De cyanobacterie is één van de eerste organismes die te vinden is op aarde. Deze primitieve bacteriën zijn naar schatting meer dan 2,7 miljard jaar oud en zijn verantwoordelijk voor 99% van alle zuurstof die op aarde te vinden is! Het kan dus wel gezegd worden dat blauwalg noodzakelijk is voor al het complexe leven op aarde.
Ook in een aquarium kan blauwalg voorkomen en die wil je er zo snel mogelijk uit hebben.
Hoe herken je blauwalg?
Blauwalg is te herkennen aan de blauw-groene kleur, de slijmachtige structuur en een muffe geur. De kenmerkende geur is vaak eerder aanwezig dan de ophoping van blauwalg in het aquarium. Vaak ontstaat blauwalg eerst in de bodem van het aquarium en zal zich vervolgens verder verspreiden.
In een aquarium begint blauwalg vaak in de bodem en leeft daar van organische materie zoals visvoer, rotte plantenmaterie en uitwerpselen van je vissen. De bodem kan door dit organisch materiaal zijn dichtgeslibd waardoor er onvoldoende zuurstof is. Laat dit nou net de ideale omgeving zijn voor blauwalg!
Nog voordat blauwalg zichtbaar is op de bodem kun je het al ruiken. Wie al vaker met blauwalg te maken heeft gehad zal de geur in een vroeg stadium al kunnen herkennen. Blauwalg heeft een kenmerkend vieze, muffe geur.
Zodra blauwalg aan het oppervlakte van de bodem te zien is, kenmerkt dit zich als een donkere blauw-groen laagje. Als het al een tijdje aan het groeien is zul je zien dat het een soort doek word.
Doordat het in feite bacteriën zijn die microscopisch kleine slierten vormen voelt blauwalg ook slijmerig aan. Je kunt zelfs voorzichtig een stukje blauwalg vastpakken en het uit het water trekken. Je zult dan zien dat je het als een doekje kunt oppakken.
Is blauwalg gevaarlijk voor vissen?
Sommige blauwalgen produceren giftige stoffen die gevaarlijk, soms dodelijk, kunnen zijn voor vissen. Hoewel niet alle blauwalg deze giftige stoffen produceert kun je er beter van uit gaan dat dit wel het geval is. Giftige en niet giftige blauwalg ziet er namelijk hetzelfde uit.
Naast het feit dat blauwalg giftige stoffen kan uitstoten, consumeert het ook zuurstof als de bacterie afsterft. Bij een grote hoeveelheid blauwalg in een aquarium kan dat leiden tot een zuurstoftekort voor de vissen.
Voor je planten is blauwalg nog het meest gevaarlijk. Als je blauwalg zijn gang laat gang zal op de bladeren van de planten een groen slijmlaagje komen waardoor dat deel van de plant uiteindelijk zal afsterven.
Oorzaak van blauwalg in een aquarium
De echte oorzaak van blauwalg in een aquarium is niet direct te zeggen. De meningen hierover zijn sterk verdeeld. De één beweert een te hoge concentratie aan fosfaat, ammoniak of nitraat. Ook slechte watercirculatie en zuurstoftekort zou een oorzaak kunnen zijn.
Ik denk dat het een combinatie van alle bovengenoemde punten is die leiden tot groei van blauwalg. Het zou zelfs kunnen zijn dat je onbedoeld planten met blauwalg in je aquarium heb gezet, en door de omstandigheden van het aquarium de blauwalg is gaan groeien.
Blauwalg in aquarium voorkomen
Om blauwalg in een aquarium te voorkomen is goed onderhoud en een gebalanceerd systeem noodzakelijk. Hier moet je op letten om de groei van blauwalg te remmen of te voorkomen:
- Ververs vaker je water
- Straal niet teveel licht in het aquarium
- Controleer je pH waarde van het water regelmatig
- Zorg voor een goede watercirculatie op alle plekken in het aquarium
- Maak je aquarium regelmatig schoon en voorkom rotte planten
- Geef je vissen niet teveel te eten
- Maak de bodem vaker schoon, of roer er met een stokje in om het te beluchten
Over het algemeen komt blauwalg vaker voor in een verwaarloost aquarium. Zorg dus eerst dat de basis van je aquarium in balans is vóórdat je blauwalg gaat bestrijden. Zo heb je de grootste kans van slagen en zal het minder snel terugkomen.
Blauwalg uit aquarium verwijderen
Maak je aquarium schoon
Nog voordat je begint met het bestrijden van blauwalg is het belangrijk om je aquarium schoon te maken. Hierdoor heb je in ieder geval een verse start en kun je al een groot deel van de blauwalg verwijderen.
Als blauwalg groot genoeg is blijft het als het ware als een soort fragiel doekje aan elkaar hangen. Overigens heeft het niet zo een grote kleefkracht waardoor blauwalg makkelijk loslaat van de bodem, planten en decoratie.
De manier die voor mij het beste werkt is door met een bodemstofzuiger (of slang) de meeste blauwalg op te zuigen. Je haalt dan snel grote delen weg van de bodem en wat er op de planten zit.
Als je alle zichtbare blauwalg hebt opgezogen kun je de bodem een keer goed reinigen met een bodemstofzuiger. Hiermee pak je de oorzaak meteen goed aan.
Tot slot ververs je nu 25% tot 50% van het water.
Handmatig krijg je niet alle blauwalg weg, en er zal vast wat loslaten en rondzweven in het water. Geen probleem: je filter heeft dan de kans om het op te zuigen.
Je zou enkele weken kunnen afwachten en het aquarium regelmatig schoon kunnen maken. Met een beetje geluk komt het niet terug, maar die kans is echter klein. Blauwalg is een hardnekkige bacterie waardoor je beter de onderstaande stappen nog kunt uitvoeren.
Voorkom blauwalg door de oorzaak aan te pakken
In de vorige stap heb je de meeste blauwalg al uit je aquarium gehaald, maar daarmee heb je nog steeds niet de oorzaak aangepakt. Doe je verder niks, dan komt het gegarandeerd terug.
Blauwalg floreert in een omgeving met veel voedingsstoffen, een hoge pH waarde en veel licht. Met name fosfaat (plantenvoeding) zou bijdragen aan een versnelde groei van blauwalg.
Zorg daarom allereerst voor goede waterwaardes zodat je blauwalg in de toekomst kunt voorkomen, en ervoor kunt zorgen dat het nu niet de kans krijgt om verder te groeien.
De belangrijkste waardes die je moet controleren en handhaven:
- Ammoniak (NH3) – 0 ppm
- Nitriet (NO2) – 0 ppm
- Nitraat (NO3) – 5 tot 20 ppm
- Fosfaat (PO4) – 0 tot 0,50 ppm
- pH waarde (kijk wat je vissen nodig hebben)
Kijk even naar dit artikel voor andere belangrijke waterwaardes in je aquarium.
Fosfaat komt voornamelijk in het water door visvoer dat niet door de vissen wordt opgegeten, en dus in het water gaat afbreken. Zorg er dus voor dat je niet teveel voert, en als je een keer teveel voert meteen het overtollige voer uit het water halen.
Probeer ook eens een uurtje minder lang het licht van je aquarium aan te laten en kijk hoe je aquarium daarop reageert.
In het begin zul je vaak proefondervindelijk moeten uitzoeken wat het beste voor je aquarium is. Er is geen kant-en-klare oplossing die voor iedereen hetzelfde is.
Blauwalg natuurlijk bestrijden door aquarium te verduisteren
Zoals ik al aangaf is blauwalg een bacterie die zijn eigen voedingsstoffen aanmaakt door middel van fotosynthese. Dit is een proces waarbij licht nodig is.
Door simpelweg je hele aquarium te verduisteren met doeken, karton, vuilniszakken of wat dan ook, zorg je ervoor dat blauwalg langzaam maar zeker begint af te sterven.
Met verduisteren bedoel ik echt pikdonker: er mag geen straaltje licht in het aquarium komen! Hooguit af en toe tijdens het voeren van je vissen.
Na 3 dagen je aquarium verduisterd te hebben zal al een groot deel van de blauwalg weg zijn. Het restant wat er nog in zit kan een bruinige kleur gekregen hebben, een teken dat het effectief is geweest. Je zou nog enkele dagen langer kunnen verduisteren voor meer effect, maar niet langer dan 7 dagen.
Bij het verduisteren van het aquarium moet je wel enkele maatregelen treffen:
- Zet je CO2 installatie uit.
- Haal de stekker van je lampen uit het stopcontact.
- Plaats een extra luchtsteentje in het aquarium. Planten en algen gebruiken in het donker namelijk zuurstof. Zo voorkom je een zuurstoftekort voor je vissen.
- Aquarium afplakken zodat er geen licht in het aquarium schijnt.
- Verduister je aquarium 3 tot 5 dagen.
Na het verduisteren reinig je de filtersponzen goed zodat eventuele blauwalg eruit gehaald kunnen worden.
Blauwalg bestrijden met Blue Exit
Je aquarium is handmatig schoongemaakt, de oorzaak is aangepakt en je hebt enkele dagen verduisterd. Heel mooi, je bent goed op weg en de meeste blauwalg is nu weg! Om het laatste blauwalg uit je aquarium te verwijderen kun je gebruik maken van Blue Exit. Dit is een vloeistof dat je veilig in het aquarium kunt aanbrengen en niet schadelijk is voor je vissen.
Je kunt Blue Exit ook toevoegen zonder je aquarium schoon te maken en te verduisteren, maar mijn boerenverstand zegt dat het effectiever is als er minder blauwalg aanwezig is voordat je aan de kuur begint.
De fabrikant van Blue Exit, Easy Life, adviseert zelf om wekelijks het spul in het aquarium te doen om blauwalg te voorkomen. Dat kan natuurlijk en is goed voor de schatkist van de leverancier. Beter is het om je aquarium gewoon goed op orde te houden. Pak de oorzaak aan! Lees daarom de tips die ik je hierboven gaf. Scheelt je een hoop kosten en je aquarium gaat er stukken beter dan draaien.
Blauwalg bestrijden met waterstofperoxide
Een alternatieve manier om blauwalg te bestrijden is met waterstofperoxide. Tijdens het oxideren van waterstofperoxide zal het uiteenvallen tot water (H2O) en zuurstof (O2). In lage concentraties is waterstofperoxide niet schadelijk voor je vissen
Ben heel erg voorzichtig met het toevoegen van waterstofperoxide. Bij te hoge concentraties kan het wel schadelijk zijn voor je vissen en planten! Daarnaast doodt het ook je goede bacteriën die in het filter zitten. Voer onderstaande stappen dan ook correct en zorgvuldig uit!
- Hevel een deel van je aquarium water over in een schone bak
- Zet je filter uit en installeer het filter in de bak die je zojuist gevuld hebt. Zo voorkom je dat waterstofperoxide de bacteriën in je filter doodt. Daarnaast zorg je nog steeds voor voldoende watercirculatie in het filter zodat de goede bacteriën geen zuurstoftekort krijgen.
- Bepaal hoeveel water er nu nog in je aquarium zit
- Voeg 3,50ml waterstofperoxide van 3% per 10 liter water toe.
- Wacht een uur totdat de waterstofperoxide is geoxideerd
- Zet je filter terug in het aquarium en vul het water aan.
Je kunt zien dat de waterstofperoxide begint te werken doordat er kleine belletjes in het water komen. Dit is de zuurstof die vrij is gekomen door het oxidatieproces.
Het effect van waterstofperoxide is vrijwel direct zichtbaar, maar de beste resultaten zie je na 24 tot 48 uur.
Verwijder de dode blauwalg met een bodemstofzuiger of slang en voer daarna een waterwissel uit van 30%. Maak ook de sponzen van je filter schoon omdat daar nog resten blauwalg in kunnen zitten.
Veelgestelde vragen
Wat te doen bij blauwalg in aquarium?
Blauwalg hoort niet thuis in een aquarium en dient zo snel mogelijk verwijderd te worden. Maak het aquarium grondig schoon en pak de oorzaak van het probleem aan. Blauwalg is vaak het gevolg van slecht onderhoud en een onbalans in de waterwaardes.