Algen zijn een veelvoorkomend probleem voor zowel de beginnende als ervaren aquarist. In de meeste gevallen heeft dit te maken met een onbalans van CO2, verlichting en (planten)voeding in het water. Ook achterstallig onderhoud of het niet vaak genoeg verversen van het water kan een algengroei tot gevolg hebben.
In dit artikel heb ik 8 algensoorten onderzocht en kort samengevat hoe je ze kunt herkennen, voorkomen en verwijderen.
Succes en geef vooral niet op!
Inhoudsopgave
Blauwalg (cyanobacterie)
De naam blauwalg is verwarrend aangezien het geen alg is maar een cyanobacterie. Deze bacterie maakt net zoals algen gebruik van fotosynthese om zijn voedingsstoffen aan te maken en lijkt ook op een normale alg in het aquarium.
Blauwalg kan echter giftige stoffen uitstoten en daarom is het van belang dat je deze zo snel mogelijk uit het aquarium haalt.
Ik heb over blauwalg een apart artikel geschreven die je hier kunt vinden. Daarin leg ik in detail uit hoe je blauwalg makkelijk en effectief uit je aquarium verwijderd.
Blauwalg herkennen
Wie al vaker last heeft gehad van blauwalgen kan al een week voordat ze zichtbaar zijn ruiken dat ze aanwezig zijn. Blauwalgen hebben namelijk een vieze, muffe geur.
De kleur van blauwalg is vaak donkergroen met soms een blauwe tint en verspreidt zich over de bodem en planten als een soort dun doekje.
Blauwalg oorzaak
Er is niet echt direct een oorzaak te noemen voor blauwalg, maar over het algemeen kun je aannemen dat het te maken heeft met slecht onderhoud of dode plekken in het aquarium. Vaak begint blauwalg in de bodem en verspreid zich zo verder door het aquarium.
Blauwalg verwijderen
De meest effectieve manier om blauwalg te verwijderen is door het aquarium een flinke schoonmaakbeurt te geven en enkele dagen volledig donker te maken. Na de donkere periode kun je nog een kuur Blue Exit toevoegen om er zeker van de zijn dat alle laatste restjes blauwalg opgeruimd worden.
Witte alg (witte waas)
Ook wel eens last van troebel, wit, water? Dit noemt met een witte waas. De witte waas die je ziet zijn eigenlijk geen algen, maar bacteriën.
In het water zweven altijd bacteriën rond, echter is een dermate lage concentratie dat je ze niet kunt zien. Als de omstandigheden gunstig zijn voor de bacterie dan kunnen ze zich in rap tempo vermenigvuldigen en dat zorgt ervoor dat je aquarium een witte waas krijgt.
Lees hier alles over de witte waas in een aquarium, en hoe je er makkelijk van af komt. De witte waas kan soms gevaarlijk zijn voor je vissen.
Oorzaak van de witte waas
Een witte waas is het gevolg van een explosieve groei van heterotrofe bacteriën. Deze bacteriën zijn afhankelijk van afvalstoffen die in het water zitten, en bij een grote hoeveelheid van deze afvalstoffen gaan de bacteriën zich snel vermenigvuldigen. Een populatie bacteriën kan binnen 20 minuten verdubbeld zijn.
De afvalstoffen die in het water zitten kunnen afkomstig zijn van je vissen, planten of teveel visvoer. Door je aquarium schoon te houden, regelmatig het water te verversen en je vissen niet teveel te voeren kun je een witte waas voorkomen.
Witte waas kan gevaarlijk zijn voor je vissen
Deze heterotrofe bacteriën zetten de afvalstoffen om in het gevaarlijke ammoniak en nitriet. Normaal gesproken worden die stoffen weer omgezet tot nitraat via de bacteriën die in het filter zitten.
Echter kunnen de filterbacteriën niet zo snel reageren. Ze vermenigvuldigen zich slechts eens per 24 uur, een factor 100 langzamer dan de heterotrofe bacteriën.
Hierdoor ontstaat er een tijdelijke onbalans en kunnen ammoniak- en nitrietpieken in het water voorkomen. In lage concentraties (< 0.5ppm) is dat al schadelijk voor je vissen.
Witte waas bestrijden
In een aquarium dat nog aan het indraaien is, en dus nog geen vissen bevat, is een witte waas heel normaal. Je hoeft je geen zorgen te maken en het trekt vanzelf weg na enkele dagen. De nuttige bacteriën moeten nog de kans krijgen om zich te vestigen in het filter.
Als je al vissen in het aquarium hebt zitten is het van belang dat je het aquarium eerst goed schoonmaakt. Haal dode plant(delen), dode vissen en eventueel rottend voedsel uit het aquarium. Hiermee ontneem je de bacteriën van voedingsstoffen zodat ze zich niet verder kunnen voortplanten.
Daarna is het een kwestie van 50% het water te verversen en enkele dagen geduld te hebben. De witte waas zal vanzelf wegtrekken.
Zweefalg (groen water)
De zweefalg is de eerste échte alg die ik hier zal bespreken en deze is gelukkig niet gevaarlijk voor je vissen. Je kunt zweefalg heel makkelijk herkennen aan groen aquarium water.
In principe zijn zweefalgen in enige mate altijd wel aanwezig in het water. Ze zijn echter zo klein dat je ze met het blote oog niet kunt zien. Zodra er echter vele miljarden aanwezig zijn kunnen ze zich tonen als een groene waas in het water. Zoals de naam al zegt zweven ze in het water en hechten zich niet aan de bodem, planten of decoratie.
Zweefalg oorzaak
Zweefalgen maken nagenoeg gebruik van dezelfde voedingsstoffen die je planten ook gebruiken. Heb je echter te weinig planten, teveel voedingsstoffen of nemen je planten de voeding te traag op, dan krijgen de algen de kans om deze voeding op te eten.
Het gevolg is dat de zweefalgen enorm in populatie toenemen waardoor je binnen enkele dagen en groen aquarium water kunt hebben.
Ook houden zweefalgen van licht, veel licht! Hoe meer en langer licht ze krijgen, des te meer tijd krijgen ze om te groeien (vermenigvuldigen). Net zoals planten dus.
Het zoeken van de juiste balans aan licht, planten, voeding, CO2 en dergelijke kan in het begin een kwestie van proberen zijn. Zelfs ervaren aquaristen kunnen wel eens last krijgen van zweefalg in het aquarium.
In mijn artikel over het bestrijden van zweefalg lees je alle stappen die je kunt ondernemen zodat je snel van dat groene water af komt.
Zweefalg bestrijden
De makkelijkste manier om zweefalg uit je aquarium te halen, en je water weer helder te maken, is door middel van een speciale UV lamp. Deze lamp maakt je algen op microscopisch niveau kapot zodat je na 5 dagen weer een helder aquarium hebt.
Bij zweefalg is het wel noodzakelijk om eerst de oorzaak aan te pakken, anders is die groene waas na een aantal dagen weer gewoon terug!
Groene puntalg
De groene puntalg komt nagenoeg in elk aquarium voor. Of het pas nieuw is of een volledig stabiel ecosysteem dat al een tijdje draait, puntalg kom je altijd wel tegen. Natuurlijk kun je er wel wat aan doen om het te minimaliseren.
Zoals de naam al zegt kenmerkt groene puntalg zich als puntjes, of kleine groene plekjes die te vinden zijn op planten, decoratie en ook op het raam van je aquarium. Het komt vaak voor bij een aquarium waarbij het water al lange tijd niet ververst is geweest.
Ook op de bladeren van planten kan puntalg voorkomen, waarbij Javavaren, Anubias en Bolbitis voornamelijk de pineut zijn.
Oorzaak groene puntalg
De oorzaak van puntalg ligt vaak bij teveel verlichting en teveel voedingsstoffen in het water. Heb je ook last van puntalg op je planten? Dan is de kans groot dat een fosfaat tekort de oorzaak is van puntalg (bron).
Voorkom puntalg door je water regelmatig te verversen en niet teveel voeding te geven aan je vissen.
Groene puntalg verwijderen
Je kunt groene puntalg alleen mechanisch verwijderen, dat wil zeggen met je handen of andere hulpmiddelen. Op glas is het relatief makkelijk weg te halen met een algenmagneetje of een licht schuursponsje. Zit het op je planten of decoratie, dan is het eraf wrijven van de puntalg met je vingers of een tandenborstel de beste manier.
Draadalg
Draadalg, ook haaralg genoemd, begint als kleine groene haartjes die ontstaan op je planten of decoratie. Als je ze echter de kans geeft kunnen deze draadalgen in rap tempo groeien en je aquarium overnemen. Deze haartjes kunnen ruim 50 centimeter lang worden als je er niks aan doet.
Oorzaak van draadalg
De voornaamste voedingsstoffen van draadalgen zijn fosfaat en nitraat, dus als deze waardes hoog zijn zal draadalg in het aquarium blijven.
Bij een nieuw aquarium dat nog aan het indraaien is en waarvan de planten nog klein zijn komt draadalg nog wel eens voor. Er zijn simpelweg te weinig nuttige bacteriën aanwezig waardoor overschotten aan fosfaat en nitraat ontstaan.
Je planten zijn dan nog te klein om die voedingsstoffen op te nemen, waardoor draadalg ook een kans krijgt om te groeien. Het is een kwestie van geduld hebben en grote kans dat de draadalg vanzelf weggaat. Wel kan het helpen om grote delen al handmatig eruit te halen.
Bij een ingedraaid aquarium is vaak de oorzaak een tekort aan CO2. Er zijn immers wel voedingsstoffen aanwezig, maar je planten kunnen die niet goed opnemen doordat er te weinig CO2 in het water zit. Je kunt eenvoudig je CO2 niveau meten met een drop checker. Is de vloeistof mooi groen, dan zit je met je CO2 goed.
Daarnaast kan het ook zijn dat je lampen te fel zijn of te lang aan staan.
Draadalg verwijderen
Het verwijderen van draadalgen kan het beste handmatig gedaan worden. Je kunt ze letterlijk als haren uit je aquarium trekken. Ook met een tandenborstel werkt het verwijderen van draadalg perfect. De draadjes kun je als het waren eruit kammen waardoor je het grootste gedeelte eruit haalt.
Bij een nog kleine hoeveelheid draadalg kun je ook aan amano garnaal in je aquarium zetten. Deze eten de algen netjes op zodat een uitbraak niet zomaar kan gebeuren.
Tot slot kun je nog EasyCarbo toevoegen, een vloeibare koolstofvoeding. Hierdoor gaan je planten de aanwezige voedingsstoffen in het aquarium gebruiken waardoor je draadalgen een voedingstekort krijgen. Je zult zien dat op een gegeven moment als het ware gaan oplossen. Erg grappig om te zien als je daar een keer de kans voor krijgt.
Bruine alg (kiezelwier)
Hoewel de bruine slurrie in je aquarium bruine alg wordt genoemd is het eigenlijk geen alg. Het zijn kleine organismes die ook wel diatomeeën worden genoemd, en kan gezien worden als een bacterie. Dat is belangrijk om te weten zodat je het effectief kunt bestrijden.
Bruine alg vormt als het ware een dunne film over je planten, decoratie, grind en ramen. Over het algemeen zijn deze bacteriën in kleine aantallen altijd wel in het aquarium aanwezig. Pas zodra ze de kans krijgen zullen ze zich in rap tempo vermenigvuldigen waardoor ze zichtbaar worden.
Net zoals alle andere bacteriën hebben diatomeeën ook voeding nodig om zich te vermenigvuldigen. De favoriete voeding van bruine alg zijn silicaten en nitraat. Silicaten heb je vast en zeker in je aquarium zitten: het zit in zand, grind en stenen. Niet voor niets worden ze ook wel eens kiezelwieren genoemd.
Oorzaak bruine alg
Bij een nieuw opgestart aquarium komt bruine alg vrijwel altijd voor. Het hele ecosysteem is nog niet in balans waardoor er allerlei voedingsstoffen vrij in de waterkolom rondzweven waar bruine algen van kunnen smullen. Meestal gaat het na enkele weken (soms maanden) vanzelf weg.
Ook in ingedraaid aquarium komen bruine algen voor en dat kan verschillende oorzaken hebben:
- Pas nieuw zand of grind toegevoegd, waardoor het silicaat gehalte aanzienlijk toeneemt.
- Net zoals andere typen algen kan bruine alg zich ook voeden met nitraat dat in het water zit.
- Te veel fosfaten kan ook leiden tot bruine alg in het aquarium.
- Door te weinig verlichting krijgen bruine algen een kans om te groeien.
Over het algemeen kunnen bovenstaande punten worden opgelost door het aquarium regelmatig schoon te maken en het water te verversen. Hierdoor hopen de voedingsstoffen zoals silicaat, nitraat en fosfor niet te hoog op.
Bruine alg verwijderen
Het beste kun je bruine alg handmatig verwijderen overal waar het in je aquarium te vinden is. Daarna een deel van je water verversen en aan aantal weken je aquarium goed bijhouden. Je zult zien dat het daarna vanzelf wegtrekt.
Controleer of je TL lampen niet versleten zijn. Hoewel ze na een jaar nog steeds licht geven is het goed mogelijk dat de intensiteit niet meer hetzelfde was als toen je ze kocht.
Door meer verlichting in je aquarium te zetten nemen je planten de voedingsstoffen beter op waardoor bruine algen geen kans krijgen om te groeien.
Ook zou je amano garnalen of een zebra renslak (Neritina natalensis) in je aquarium kunnen zetten. Die eten de bruine algen ook goed op. Het kan natuurlijk even duren voordat ze alles hebben opgegeten ;-).
Staghorn alg
Staghorn alg in je aquarium kun je herkennen aan de grijs-groene draadjes die op de bladeren van je planten groeien. Als je hier niets aan doet zullen ze over het hele blad gaan groeien, wat er erg apart uit ziet.
Soms word staghorn alg nog wel eens gezien als baardalg omdat ze erg veel op elkaar lijken. Je zou kunnen testen door een stukje alg in 96% alcohol te leggen. Als de alg rood kleurt heb je te maken met staghorn.
Staghorn algen zijn niet gevaarlijk voor je vissen, maar wel indirect voor je planten. Ze kunnen namelijk over de hele plant groeien waardoor het licht ontnomen wordt. Hierdoor zal de plant uiteindelijk dood gaan.
Staghorn alg oorzaak
Een laag CO2 gehalte in het aquarium is de voornaamste oorzaak van staghorn algen. Daarnaast kan ook een slechte watercirculatie in het aquarium een rol spelen bij het krijgen van deze alg. Controleer daarom of al je planten goed in beweging blijven door de stroming van het water.
Daarnaast kan er ook een onbalans zijn in de hoeveelheid verlichting en plantenvoeding in het aquarium. Als je planten niet alle voeding op kunnen nemen krijgen algen de kans om hier van te smullen.
Staghorn alg verwijderen
Staghorn kan lastig handmatig te verwijderen zijn. De beste techniek voor het weghalen van deze alg is door plaatselijk vloeibare koolstofvoeding toe te voegen, bijvoorbeeld Easycarbo. Staghorn als is daar vrijwel allergisch voor en het zal binnen enkele dagen vanzelf oplossen.
Voorkom dat staghorn alg terugkomt door de juiste balans te vinden tussen CO2, licht en plantenvoeding. Probeer eerst eens wat minder licht te geven, vaak geeft dat al het gewenste resultaat.
Door meer planten in het aquarium te zetten zorg je ervoor dat de voedingsstoffen in het water sneller worden opgenomen, waardoor staghorn alg op zijn beurt geen kans krijgt om deze voeding te nuttigen.
Om staghorn alg te voorkomen kun je ook algeneters in je aquarium zetten. Denk hierbij aan de amano garnaal, Siamese algeneter en slakken.
Baardalg
In mijn ogen is baardalg de meest hardnekkig algensoort die in je in je aquarium kunt tegenkomen. Het is vaak aanwezig op traag groeiende planten en je decoratie. Meestal zit baardalg zo goed vast dat je het bijna niet van je planten of decoratie af krijgt.
Je kunt baardalg snel herkennen aan de pluisachtige haartjes die beginnen te groeien, vaak kort op een kluitje bij elkaar. Als je ze de kans geeft om door te groeien kan baardalg ruim een halve centimeter lang worden. Heb je er genoeg van bij elkaar? Dan lijkt je decoratie wel een baard te hebben!
Oorzaak baardalg in aquarium
Ook bij baardalg is niet 1 oorzaak aan te wijzen. Vaak is het een samenspel van te weinig watercirculatie, onvoldoende of een onstabiele toevoer van CO2. In vijvers zie je vaak baardalg voorkomen op ‘dode plekken’ waar weinig watercirculatie plaatsvindt, en dat kan net zo goed in een aquarium voorkomen.
Voorkom baardalg dus door je CO2 niveau stabiel en op het juiste niveau te houden en zorg voor een goede watercirculatie in het aquarium.
Baardalg verwijderen uit aquarium
Het verwijderen van baardalg op planten kan tamelijk lastig zijn. Vaak zit de alg zo goed vast dat je het beste het hele blad eraf kunt knippen. In extreme gevallen is het vervangen van de plant nog de makkelijkste manier om er van af tekomen.
Ook zou je plaatselijk Easycarbo kunnen toevoegen. Je doet dit door wat van het spul in een plastic spuitje te doen en direct op de baardalg te spuiten. Let wel op dat je niet de maximale dosering overschrijdt (check de verpakking).
Dat kun je 2-3 keer per week herhalen. Na ca. 2 weken zal de baardalg vanzelf afsterven en loslaten waar het op vast zat. Met een beetje geluk komt het in je filter terecht of eten de aquariumbewoners de resten op.
Zit baardalg op je decoratie of stenen? Die kun je meestal makkelijk uit het aquarium halen en is ook de meest praktische manier om ze schoon te maken. Strooi er wat kokend water over en begin met een schuursponsje flink te schuren totdat alle baardalg ervan af is. Zodra het weer helemaal brandschoon is kun je het terugzetten in het aquarium.